Blog

Stempel verbindt beroemde Sutton Hoo-helm met Denemarken

Een vondst die het verhaal van Sutton Hoo (her)schrijft...

2 april 2025

In 2023 ontdekte historicus Jan Hjort met zijn metaaldetector op het Deense eiland Tåsinge een kleine bronzen stempel van slechts 4,5 centimeter breed. Deze ogenschijnlijk bescheiden vondst legt echter een verrassende connectie tussen Denemarken en de beroemde Sutton Hoo-schatten uit Engeland.

De stempel werd gebruikt om patronen te maken op helmen. Het motief vertoont een opvallende gelijkenis met een deel van de beroemde helm van Sutton Hoo - een van de belangrijkste Britse archeologische vondsten.

Peter Pentz, conservator van het Nationaal Museum van Denemarken, stelt dat "de stempel afkomstig is uit een werkplaatsomgeving die ook de Sutton Hoo-helm maakte." De details in beide motieven zijn identiek: dezelfde lijnen bij de voet van de ruiter en identieke randen van het schild.

Tot nu toe dachten archeologen dat de helm afkomstig was uit Zweden (Uppland), maar deze ontdekking suggereert dat Denemarken in de 7e eeuw een belangrijker machtscentrum was dan eerder gedacht, vermits hier de beroemde Engelse helm van Sutton Hoo werd gemaakt.

Dit verhaal toont perfect aan waarom het melden van vondsten zo cruciaal is. Door als detectoristen onze ontdekkingen te delen, kunnen we samen bijdragen aan belangrijke historische ontdekkingen en nieuwe hoofdstukken aan een metaalverhaal kunnen schrijven of uitbreiden met spannende twists of verrassende onthullingen.

Bronnen & meer lezen:

• New Study Challenges Origin Story of Sutton Hoo Helmet | TheCollector
• Metal detector find may rewrite history of 7th century helmet | Popular Science
• Britain's Famous Sutton Hoo Helmet May Have Come From Denmark, Not Sweden, New Discovery Suggests
• Sutton Hoo helmet may actually come from Denmark, archaeologist suggests
• Sutton Hoo - Wikipedia

Het artikel op Historia.net

Een 14e eeuwse opengewerkte Medaillonsluiting

Een mooie vondst uit Steenokkerzeel

15 maart 2025

Tijdens een van mijn zoektochten met mijn metaaldetector stuitte ik op een bijzonder cirkelvormig voorwerp van 35x35mm met twee figuren. De linkerfiguur stelt een engel voor die geknield zit voor een vrouw die rechts staat.

Na onderzoek bleek dat het een opengewerkte religieuze medaillon sluiting betreft, die dateert tussen 1350 en 1400, en gemaakt is van een koperlegering.

De afbeelding verwijst naar de Annunciatie (of Aankondiging), het moment waarop de engel Gabriël aan Maria de geboorte van Jezus verkondigt. Dit bijbelse verhaal is een belangrijk thema in de christelijke kunst en wordt jaarlijks gevierd op 25 maart, precies negen maanden vóór Kerstmis.

Riemen als statussymbool

Riemen waren in de 14e eeuw niet alleen functionele accessoires, maar ook belangrijke modeverschijnselen. 

De toenemende belangstelling voor lange, rijkversierde gordels (ceinture longue) maakte riemen tot een uiting van status en stijl. In de tweede helft van de 14e eeuw ontstond er voor de riem een nieuw type sluiting als antwoord op de mode van deze tijd. Door de vele beslagstukken was het lastig geworden de gordel door een traditionele gesp te halen. De medaillonsluiting bood hiervoor een elegante oplossing met behulp van een haak-en-oog-systeem.

Een bijzondere variant hiervan was de zogenaamde 'demi-ceint', een halflange gordel die eveneens gebruik maakte van een medaillonsluiting.

In tegenstelling tot de lange gordel werden bij de demi-ceint de uiteinden van de gordel naast elkaar gesloten in plaats van onder elkaar. Het ene beslagstuk was voorzien van een haakje en het andere van een oog, verbonden door een schakelketting.

Deze ketting maakte het mogelijk om de gordel op verschillende lengtes te dragen, waarbij het overtollige deel decoratief naar beneden hing. In dit voorbeeld hangt er een symbolische stempel aan de ketting, die wellicht diende als een persoonlijke versiering of als een soort "handtekening" van de draagster, hoewel zegelstempels in de 14e eeuw doorgaans voor mannen waren voorbehouden.

 

Decoratie en Motieven

De decoratie van de medaillonsluitingen varieert van eenvoudig tot uitbundig. Eenvoudige exemplaren waren vaak versierd met puntslagen of lijngraveringen met bloemmotieven, rankmotieven of gotische letters. Andere exemplaren waren prachtig opengewerkt en bevatten soms religieuze motieven. Iconografische bronnen uit de late middeleeuwen, zoals het rechterpaneel van de 'Triptiek van de familie Moreel' (1484) van Hans Memling, tonen vrouwen met dergelijke gordels.

Fig. Voorbeelden van medaillonsluitingen met religieuze motieven

Het ontwerp op de derde lijn, tweede afbeelding, komt overeen met het medaillon die ik vond.

Hoewel de medaillonsluiting een korte bloeiperiode kende, verdween dit type sluiting tegen het einde van de 15e eeuw langzaam uit de mode. De ontwikkeling van nieuwe gespvormen nam het over, maar de medaillonsluiting blijft een fascinerend voorbeeld van middeleeuwse innovatie en modebewustzijn.

Referentie: Artikel over medaillonsluitingen in The Coinhunter

Fig. Een gelijkaardige medaillonsluiting, gevonden in 2020 door Philip Coens Links merk je nog de bevestigingsgaten, waar door het leer van de riem rivetten werden geslagen. Referentie: Opengewerkte medaillonsluiting: 1350-1400 – © Metaaldetectie Vlaanderen

Metaalverhaal.be werkt samen met Westcoast Detecting

5% korting voor detectoristen!

16 februari 2025

Goed nieuws voor alle metaaldetectieliefhebbers! Metaalverhaal.be heeft de handen ineengeslagen met Westcoast Detecting in De Panne. Dankzij deze samenwerking kunnen bezoekers van metaalverhaal.be genieten van een aantrekkelijke korting op hun aankopen bij Westcoast Detecting.

💰 Gebruik de kortingscode "metaalverhaal" en ontvang 5% korting op je bestelling!

Bij Westcoast Detecting vind je een uitgebreid assortiment aan metaaldetectoren, pinpointers, accessoires, beschermhoezen en meer. Ze bieden producten van topmerken zoals Nokta, Minelab en XP Metal Detectors.

Als kleine tegenprestatie vragen we je om te delen wat je hebt aangeschaft door een bericht te plaatsen op sociale media. Vergeet niet Metaalverhaal.be (@metaalverhaal.be) en Christophe Westcoastdetecting Decoussemaeker (@Christophe Westcoastdetecting Decoussemaeker) te taggen! Zo steun je niet alleen deze samenwerking, maar help je ook andere detectoristen met jouw ervaringen.

Veel shopplezier en succesvolle vondsten gewenst! 🏴‍☠️⚒️

westcoastdetecting.com

Metaaldetectieonderzoek van het Keelveld, Koningslo

Samenwerking met IOED Erfgoed Brabantse Kouters

11 februari 2025

Het was een toffe samenwerking en een unieke kans om het terrein dat binnenkort uitgroeit tot een prachtig bos te onderzoeken. Op initiatief van IOED Erfgoed Brabantse Kouters onderzocht ik het veld met de metaaldetector. Hoewel we geen spectaculaire verhalen hebben kunnen bijschrijven aan het geschiedenisboek van Koningslo, hebben we toch waardevolle inzichten verkregen over het terrein en zijn verleden.

Een bijzondere vraag

In hartje Koningslo kwam vier hectare nieuwe natuur bij.

Toen bij de opstart van de bebossing van het Keelveld bleek dat het terrein al eeuwenlang een onbebouwde akker was, stelde IOED Erfgoed Brabantse Kouters een niet-alledaagse vraag aan de stad Vilvoorde: Zou het mogelijk zijn om het terrein te onderzoeken met een metaaldetector?

Na goedkeuring van de stad kon ik van metaalverhaal.be aan de slag.

De zoektocht in Keelveld

Als gepassioneerd freelance metaaldetectorist is het altijd boeiend om nieuwe gebieden te verkennen. Dit terrein, met een Romeinse heirbaan in de buurt en een eeuwenlange onbebouwde geschiedenis, bood een unieke kans om meer te leren over wat hier in het verleden heeft plaatsgevonden.

Tijdens de detectie vond ik een mix van alledaagse en historische voorwerpen. Blikjes en oud ijzer waren jammer genoeg goed vertegenwoordigd, maar tussen het afval vond ik ook interessante objecten:

• Een munt van Napoleon III
• Een Duit uit Utrecht uit 1785
• Enkele centen uit de 18de en 19de eeuw
• Een kogelhuls
• Een teugelgeleider
• Een handvat van een kast of koffer
• Een heilighangertje
• Een fragment van een oud speelgoedvrachtautootje
• Een wieltje en zelfs 50 eurocent

Hoewel de geldelijke waarde van deze vondsten laag is, draagt elke vondst bij aan het verhaal van de regio. Hoe kwamen deze objecten hier terecht? Wat vertellen ze over de mensen die hier ooit waren? Dit soort vragen maken metaaldetectie zo boeiend.

Metaaldetectie: een passie en verantwoordelijkheid

Metaaldetectie is een manier om bij te dragen aan de algemene kennis van een regio. Elke vondst die dateert van vóór 1946 moet trouwens geregistreerd worden. Als metaaldetectorist draag ik de verantwoordelijkheid om dit zorgvuldig te doen en zo ons erfgoed te helpen bewaren.

Keelveld heeft dan misschien geen grote archeologische schatten opgeleverd, maar het onderzoek zelf blijft waardevol. Op naar het volgende project!

Foto van het onderzoek op het Keelveld

Artikel op Brabantse Kouters

Boek mij voor een lezing over metaaldetectie

In een uur tijd neemt ik je mee in de fascinerende wereld van metaaldetectie

1 februari 2025

Ben je benieuwd naar wat er zich onder onze voeten verborgen houdt? Tijdens deze boeiende lezing neemt Stef Andries, ervaren metaaldetectorist en amateurarcheoloog, je mee in de fascinerende wereld van metaaldetectie. In ongeveer een uur ontdek je:

✅ Hoe een metaaldetector werkt en wat je ermee kunt vinden
✅ De regels rond metaaldetectie – mag je zomaar overal zoeken?
✅ De rol van metaaldetectie in archeologie – met voorbeelden uit projecten zoals het Prinsenhof in Gent en de Romeinse site in Buggenhout
✅ Bijzondere vondsten uit de regio, zoals fibulae en het mysterieuze "UFO"-object

Met boeiende verhalen, historische inzichten en een vleugje humor brengt Stef deze hobby tot leven. Op verzoek toont hij zelfs enkele van zijn meest bijzondere vondsten!

Meer info en Boeking

In December 2024 was ik Inwoner van de Maand in het gemeentelijk infoblad

Leuk artikel over metaaldetectie

5 januari 2025

Verslik je niet in jouw koffie, want deze maand sta ik als "Inwoner in de kijker" in Den Beiaard! 🎉

• Het Facebookartikel
• Meer info over de lezing over Metaaldetectie kan je vinden op de website van Heemkring Ter Ham Steenokkerzeel.

 Den Beiaard is een uitgave van de Gemeente Steenokkerzeel. Het orgineel is te downloaden op de website van steenokkerzeel.be

 

De integrale tekst van het artikel

Het artikel in PDF kan je hier downloaden, maar op algemene vraag kan je hieronder de integrale tekst vinden:

Stef Andries is... Metaaldetectorist!

Verder ben je verplicht om alle vondsten die je doet te melden op de website van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Dit geldt voor alle objecten ouder dan 1946. Het melden van vondsten helpt om het cultureel erfgoed te beschermen en zorgt ervoor dat waardevolle objecten op de juiste manier gedocumenteerd worden. Door je vondsten te melden, draag je bij aan het Verhaal van Vlaanderen!

‘Het idee dat je door metaaldetectie letterlijk een stukje verleden kan opgraven, is fascinerend.’

Vanwaar de interesse in het metaal detecteren?

Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in geschiedenis en het idee dat je door metaaldetectie letterlijk een stukje verleden kan opgraven, is fascinerend. Het is niet alleen het vinden van oude voorwerpen, maar het leren over de mensen die ze hebben gebruikt en de verhalen die deze objecten vertellen. En in de buitenlucht bezig zijn, is altijd een bonus!

Toen ik mijn eerste zilveren munt uit 1700 vond, sloeg mijn fantasie alvast op hol. Ik stelde me voor dat een timmerman of andere ambachtsman deze munt als betaling had ontvangen van de heer van het Kasteel ter Ham. Wat als hij onderweg van de herberg de munt zou zijn verloren door een ongelukje met zijn geldbeugel?

Kan iedereen zomaar een metaaldetector kopen en aan de slag gaan?

Je kan inderdaad een metaaldetector kopen, maar je mag niet zomaar begin- nen met zoeken naar archeologische vondsten. Het is wettelijk verboden om dit te doen zonder erkenning of de juiste toestemming. Natuurlijk kan je in je eigen tuin naar een verloren voorwerp zoeken, maar waarom zou je geen gratis erkenning aanvragen? Zo kan je legaal op zoek gaan naar geschiedenis en met een gerust hart speuren, wetende dat je de regels volgt!

Wat is je meest indrukwekkende vondst en/of locatie waar je mocht zoeken tot nu toe?

De vondst die voor mij het meeste indruk maakte, was mijn eerste vroeg-Romeinse mantelspeld (fibula) die ik dit jaar vond. Na wat speurwerk bleek deze fibula te dateren uit de periode tussen de eerste eeuw vóór onze jaartelling en de tweede eeuw na Christus! Het was bijzonder om zo’n klein voorwerp in mijn handen te houden, omdat het een voorwerp was dat dagelijks en veelvuldig gebruikt werd door iemand die bijna 1.900 jaar geleden leefde.

De Fibula 

De meest indrukwekkende locatie waar ik ooit mocht zoeken is het Prinsenhof in Gent. Als freelance-detectorist help ik archeologen bij opgravingen door metalen voorwerpen te zoeken in hun graafvlakken. Dit helpt hen om de lagen die ze onderzoeken beter te dateren.
In november 2024 werkte ik op de archeologische site van het Prinsenhof in Gent, waar ooit een middeleeuws kasteel stond. Dit kasteel was gebouwd op een motte, een kunstmatige heuvel, omgeven door een gracht. Het is bekend dat Keizer Karel -toen nog prins- hier werd geboren!

Tijdens mijn metaaldetectie-onderzoek in de voormalige gracht en op het eiland vond ik verschillende interessante voorwerpen. Een daarvan was een munt van Filips II, de zoon van Keizer Karel, te dateren uit 1555 tot 1598. Verder vond ik musketkogels, fraaie vergulde knopen en een glazen flessenhals met een loden ‘ijkring’ uit ongeveer 1750.

Freelance werk voor Kredda / BAAC  Kredda Metaaldetectie

Voor welke soort projecten kan een metaaldetectorist gevraagd worden?

Als metaaldetectorist kan ik voor verschillende soorten projecten gevraagd worden. In mijn geval is dit tweeledig: zowel privé als professioneel. Of je nu op zoek bent naar een avontuur in je eigen tuin of ondersteuning nodig hebt voor een archeologisch project, ik ben er om te helpen!

Als particulier kan je mij contacteren als je bijvoorbeeld wilt weten of metaaldetectie iets voor jou is of als je op een historisch interessante locatie woont, zoals een oude hoeve, en benieuwd bent of er interessante vondsten liggen. We kunnen samen op zoek gaan en als je de vondsten zelf wilt bewaren is dat geen probleem!

Als Heemkundige kreeg ik in augustus 2024, op vraag van Heemkring Ter Ham, toestemming van het gemeentebestuur om een metaaldetectie-onderzoek te doen rondom de pastorie van Perk, in aanloop naar de Open Monumentendag. Het leverde enkele leuke vondsten op, waaronder een munt van de Verenigde Nederlanden uit 1778 en een object dat we een ‘UFO’ noemen – een mysterieuze ‘Unidentified Found Object’.

Onderzoek van de Pastorie van Perk

Professioneel kan ik gevraagd worden voor archeologische (voor) onderzoeken, waarbij mijn expertise wordt ingezet om metalen voorwerpen te vinden die helpen bij het dateren en documenteren van lagen op opgravingssites. Dit soort werk gebeurt vaak in samenwerking met archeologen om meer inzicht te krijgen in het verleden van een locatie.

Als je luidop mag dromen, wat/waar hoop je als metaaldetectorist nog te mogen zoeken?

Mijn droom is om een project op te starten in onze gemeente waarbij we samen met vrijwilligers en geïnteresseerden een archeologisch onderzoek doen in de tuin van mensen in het oude dorpscentrum. Het idee is om slechts één vierkante meter te onderzoeken, maar dit te doen volgens de professionele regels van archeologie, zoals bij het project ‘Een Vierkante Meter, Iedereen Archeoloog’ van SOLVA. Dit project toont hoe zelfs een klein oppervlak waardevolle historische informatie kan opleveren en inwoners actief kan betrekken bij lokaal erfgoed. Hopelijk kunnen we dit realiseren tijdens de volgende legislatuur!

Voor de geïnteresseerden: op vrijdag 24 januari 2025 geeft Stef een lezing over metaaldetectie. Reserveer snel je plaats op: www.heemkringsteenokkerzeel.be

 

De pagina's van het artikel

Vorming: Metaaldetectie in de Vlaamse Archeologie

Op 23 november volgde ik deze vorming door HISTORIES in Erfgoeddepot Noorderkempen

23 november 2024

Op zaterdag 23 november 2024 had ik de kans om een boeiende lezing bij te wonen, georganiseerd door Histories vzw. Het onderwerp van de dag was het wetenschappelijk nut van metaaldetectie in de Vlaamse archeologie, gepresenteerd door twee vooraanstaande experts op dit gebied: Pieterjan Deckers en Gill Thomas. De lezing vond plaats in het Erfgoeddepot Noorderkempen, boven het Speelkaartenmuseum in Turnhout, en bood een diepgaand inzicht in de geschiedenis, de recente ontwikkelingen en het belang van metaaldetectie binnen de Vlaamse Archeologie.

Deel 1 - Archeologie en Publiek, door de Lens van de Detectiehobby

Pieterjan Deckers

De Geschiedenis en Ontwikkeling van Metaaldetectie

Pieterjan Deckers opende de dag met een uitgebreide presentatie over de geschiedenis en evolutie van metaaldetectie. Van de vroege, hobbymatige toepassingen tot wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken. Hij schetste een duidelijk beeld van hoe metaaldetectie is uitgegroeid tot een essentieel instrument in de moderne archeologie. Hij pleitte er nadrukkelijk voor om de samenwerking tussen professionele archeologen en ervaren metaaldetectoristen te versterken. Deze amateur archeologen beschikken over een schat aan kennis en ervaring, en hun betrokkenheid kan het archeologische veld enorm verrijken.

Voorbeelden van Metaaldetectie als Archeologisch Instrument

Pieterjan Deckers benadrukte vooral de meerwaarde van metaaldetectie in archeologisch onderzoek door diverse concrete voorbeelden te geven.

Een van de meest opvallende cases was het in kaart brengen van de verspreiding van de zogenaamde "Griffioenfibulae", een specifiek type fibula (mantelspeld) dat vooral in West-Vlaanderen is gevonden. Deze fibulae die door vrijwillige metaaldetectoristen werden geregistreerd, geven mogelijks nieuwe inzichten in handelsroutes en culturele invloeden van het verleden.

Bron: Op speurtocht met de Metaaldetector - Deckers P.

Daarnaast legde Pieterjan de nadruk op het belang van de systematische registratie van metaalvondsten, omdat ze een belangrijke bron van archeologische data vormen, die met behulp van "big data"-technieken kunnen worden geanalyseerd om bijvoorbeeld density maps te creëren. Dergelijke kaarten bieden een visueel overzicht van vondstdichtheden en helpen om patronen en trends te ontdekken die bijdragen aan onze kennis van de geschiedenis.

Het Verval van Grondvondsten en Het Belang van Behoud

Verder benadrukte hij dat vrijwillige metaaldetectoristen ook een cruciale rol kunnen spelen bij het effectief redden van metalen artefacten. Hij presenteerde bewijzen van de voortdurende achteruitgang van metalen objecten in de bodem. Munten en andere objecten worden steeds sterker geoxideerd door de toenemende bemesting met varkensmest en chemische meststoffen, en raken vaker gefragmenteerd door de machinale bewerking van landbouwgrond. Dit onderstreept de noodzaak om metaaldetectoristen in te zetten als partners in het behoud van ons erfgoed, zodat waardevolle vondsten op tijd worden gered van volledige degradatie.

Metaaldetectoristen in een Positiever Daglicht

Pieterjan brak daarnaast een lans om de bijdrage van detectoristen in een positiever daglicht te plaatsen, met name in de pers. Hij verwees naar de soms negatief-kritische berichtgeving over zoekdagen, terwijl er juist zoveel goeds te vertellen valt over de samenwerking tussen archeologen en vrijwilligers. Boeken met vondsten, gepubliceerd door amateur-archeologen en metaaldetectoristen, maken inmiddels deel uit van de standaardliteratuur in archeologische boekenkasten en worden gewaardeerd als belangrijke naslagwerken.

Een Stakeholder-aanpak voor Betere Samenwerking

Pieterjan deed een oproep voor een nieuwe benadering, waarbij metaaldetectoristen en archeologen samenwerken in een ecosysteem dat wederzijds voordelig is. Hij gebruikte de term "symbiose" om de ideale samenwerking te beschrijven: een model waarin alle partijen, met hun eigen expertise, bijdragen aan het ontsluiten van archeologische kennis. Hij benadrukte dat een hogere kennisopbrengst en betere garanties voor goede praktijk kunnen worden bereikt als de archeologen optreden als stakeholders in dit ecosysteem. Hij stelde voor om een ecosysteem op te zetten voor de registratie van vondsten, met mogelijkheden voor:

• Gestroomlijnde inzet van detectoristen in commercieel veldwerk
• Kwalitatief zelfstandig onderzoek
• Een breed gedragen leidraad voor zoekdagen

De metaaldetectoristen zouden in dit systeem kunnen functioneren als vrijetijdsarcheologen met:

• Terreinwerk en technische expertise
• Kennis van de lokale landschappen en objectgerichte kennis
• Peer-to-peer communicatie en een brede gemeenschap van gelijkgestemden

De professionele archeologen zouden zich dan richten op:

• Vraaggedreven onderzoek en methodologische begeleiding
• Erfgoedbeheer en wetenschappelijke contextualisering
• Publieksgerichte communicatie en gegevensverwerking

Europese Kaders: Malta en Faro

Pieterjan sloot zijn betoog af met een verwijzing naar de Europese verdragen van Malta en Faro. Deze verdragen pleiten voor:

• Meer ruimte voor vrijetijdsarcheologie, zolang deze op een verantwoorde manier wordt uitgevoerd, als een aantoonbare verrijking van de wetenschappelijke kennis.
• Een nauwere samenwerking tussen de professionele sector en hobbygemeenschappen, waarbij beide als complementaire partners op gelijke voet worden beschouwd, maar met respect voor hun eigen noden en motivaties.
• Een basisattitude van samenwerking, gericht op een constructieve toekomst voor archeologie.
• De noodzaak van een structurele visie van bovenaf, inclusief middelen en duidelijke prioriteiten om deze visie te realiseren.

Foto's

Deel 2 - Militaire Kampen op de Turnhoutse Heide

Gill Thomas

Gill Thomas vulde de dag aan met een specifiek onderzoek naar de militaire kampen die jaarlijks werden georganiseerd op de heide van Ravels, in de tweede helft van de 19e eeuw. Tijdens het metaaldetectieonderzoek werden de GPS-coördinaten van alle vondsten, zoals musketkogels, uniformknopen en vuurketshouders, nauwkeurig geregistreerd.

Door de vondst van een specifieke uniformknoop kon de locatie van het kamp van het 29e Zwitserse Regiment, worden bevestigd.

Wat dit onderzoek extra waardevol maakte, is de schaal: met de inzet van vele (zelfs vrijwillige) metaaldetectoristen kan simpelweg veel meer terrein worden onderzocht, wat het mogelijk maakt om belangrijke historische sporen te vinden die anders wellicht onopgemerkt zouden blijven. Gill's werk toonde aan hoe metaaldetectie op grotere schaal kan bijdragen aan een dieper begrip van de militaire geschiedenis van die tijd.

 

Een Inspirerend Debat en Reflectie

Na de lezingen ontstond er een levendig en creatief debat tussen de aanwezigen. Het werd duidelijk dat vrijwillige metaaldetectoristen niet alleen beschikken over enorme kennis en expertise, maar ook gedrevenheid en passie hebben om bij te dragen aan de ontsluiting van archeologisch erfgoed.

Hun inzet, gedreven door een gedeelde liefde voor geschiedenis, toont het grote potentieel om de samenwerking met professionele archeologen verder te intensiveren. Metaaldetectoristen willen actief bijdragen aan het blootleggen van erfgoed dat uiteindelijk ons aller erfgoed is, en hun enthousiasme is aanstekelijk.

Foto's

Conclusie

Deze dag was niet alleen een leerzame ervaring, maar ook een bevestiging van het belang van metaaldetectie binnen het bredere archeologische veld. Door de inzichten van experts zoals Pieterjan Deckers en Gill Thomas kreeg ik bevestiging dat mijn eigen werk als freelance metaaldetectorist bijdraagt aan het bewaren van ons erfgoed. Metaaldetectie is meer dan alleen zoeken naar objecten; het is een essentieel hulpmiddel om de geschiedenis die onder onze voeten ligt te ontsluiten en de verhalen erachter te ontdekken.

Het creatief debat aan het einde van de dag benadrukte dat metaaldetectoristen, met hun kennis en enthousiasme, een waardevolle partner zijn voor de archeologie. Dit soort samenwerking kan perfect worden geregeld via een citizen science-aanpak, waarbij burgerwetenschappers actief betrokken worden bij wetenschappelijk onderzoek. Voor een succesvolle integratie van vrijwillige metaaldetectoristen in het archeologische veld is er echter wel nood aan een duidelijk wettelijk kader. Vrijwillige detectoristen moeten de kans krijgen om legaal en constructief samen te werken met professionele archeologen, zodat hun inzet zowel erkend als beschermd wordt. Een dergelijk kader kan ervoor zorgen dat alle partijen op een transparante en professionele manier bijdragen aan het behoud van ons erfgoed.

Histories vzw verdient alle lof voor het organiseren van zo'n waardevolle vorming en voor hun inzet om metaaldetectoristen en archeologen dichter bij elkaar te brengen. Het was een dag die zowel inspirerend als informatief was, en ik kijk ernaar uit om de opgedane kennis in de praktijk te brengen in toekomstige projecten.

 

Deel 3 - Bezoek aan het Erfgoeddepot Noorderkempen

Na de interessante vorming kregen we de kans om het Erfgoeddepot Noorderkempen te bezoeken, waar we door een enthousiaste Wim Tiri werden ontvangen.

Voor de rondleiding in het depot zelf kregen we een aantal bijzondere vondsten te zien, zoals de speelgoedautootjes uit de afvalput (https://erfgoednoorderkempen.be/ondergrondse-geheimen-spectrum-patrol-car)

Het bezoek kreeg een persoonlijke touch toen Wim en ikzelf aan de praat raakten en plots beseften dat we elkaar reeds eerder spraken via Facebook. Bleek dat Wim de "missing link" was in het oplossen van een mysterie rond een gevonden pijpaarden beeldje in Steenokkerzeel.

Je kan dit verhaal hier lezen

Foto's van het Erfdgoeddepot Noorderkempen Erfdgoeddepot Noorderkempen Erfdgoed Noorderkempen Blog

Bezoek aan het Taxandria Museum

Vermits we dan toch in de buurt waren, bracht ik een bezoek aan het Taxandria Museum, waar Gill Thomas ons enthousiast en ronduit vertelde over de fascinerende vondsten. 

Via onderstaande link kan je enkele foto's van mijn bezoek vinden. Ik heb vooral metaal- en steentijdvondsten gefotografeerd, maar het museum heeft heel wat andere bezienswaardigheden!

Foto's van het Taxandria Museum

HISTORIES.be

Vorming: Conflict in Contact

Op 6 december volg ik deze vorming

22 november 2024

Op 6 december 2024 neem ik deel aan de tiende editie van Conflict in Contact in het Herman Teirlinckgebouw in Brussel. Deze studiedag richt zich op de archeologie van conflictsites in Vlaanderen en is een ontmoetingsplek voor iedereen met interesse in dit vakgebied.

Dit jaar geldt de contactdag ook als een verdiepende opleiding voor erkende archeologen, wat het extra interessant maakt om bij te wonen. Ik kijk ernaar uit om nieuwe inzichten op te doen en ervaringen te delen met andere professionals en liefhebbers.

Meer informatie over deze dag vind je op de website van CO7: Conflict in Contact.

Onroerend Erfgoed

Wie onthoofde Manneken Pis in Steenokkerzeel?

Determinatie van een publieke vondst

5 oktober 2024

Enkele jaren geleden lieten Christine en Eddy graafwerken uitvoeren in de tuin van hun huis langs de Gorislaan in Steenokkerzeel. Tijdens deze werkzaamheden deed een van de arbeiders een opmerkelijke ontdekking: de voeten van een gebroken beeldje van ongeveer 6 cm. Hun harten begonnen sneller te kloppen.

Hadden ze zojuist een Romeins beeldje gevonden? Niemand kon het zeggen, ook niet in welk materiaal het beeldje was. Het leek wel op been of ivoor, maar daarvoor was het te licht...

Eerste kennismaking

Het beeldje werd eerst op de kast gezet, maar verdween al snel in een lade. De kleinkinderen speelden er af en toe mee, tot op 8 september 2024, toen ze het beeldje meebrachten naar de Open Monumentendag in de Perkse Pastorie, in de hoop op een determinatie.

Toevallig had ik daar een infostand over de recente metaaldetectievondsten op het terrein van de Pastorie. Ik had op dat moment geen idee wat het fragment voorstelde of hoe oud het was, maar ik vermoedde aan het gewicht en de textuur dat het van pijpaarde was. We spraken af om later contact op te nemen voor een grondiger onderzoek en fotografie van het beeldje.

Een week later nam ik contact op, en Christine liet me weten dat ze het beeldje wilden afstaan. Een week daarna spraken we af om het beeldje op te halen.

Foto's

Bekijk alle foto's

De Context

Christine en Eddy wonen aan de Gorislaan in Steenokkerzeel, waar in de jaren 1950 (?) een grote hoeve met bijgebouwen werd gebouwd

Een snelle check op de historische Ferraris-kaart (1771), Popp-kaart (1842) en Vandermaelen-kaart (1846-1854) toonde nog geen bewoning.

Ik plaatste een aantal foto's op de Facebookpagina van Metaaldetectie Vlaanderen. Niet veel later ontving ik van Wim Tiri een gouden tip die leidde naar een sluitende determinatie.

Een Sluitende Determinatie!

Het gebroken beeldje blijkt een kapotgeschoten en letterlijk onthoofd pijpaarden "Manneken Pis" uit de beginjaren van 1900 te zijn.

Bron: Ondergrondse geheimen: Schietkraam – Erfgoed Noorderkempen

De ‘mannekes’ uit Turnhout kunnen volgens de typologie van Van Herck herkend worden als type ‘M1A pisseur type 1 (bol)’. Het figuurtje is mooi uitgewerkt waarbij de navel, vingers en teentjes duidelijk te herkennen zijn (de hoofdjes ontbreken helaas). De oorspronkelijke lengte bedroeg ongeveer 85mm. Gezien deze ‘mannekes pis’ gebaseerd zijn op het gekende Brusselse beeldje, kan de productie van deze geplaatst worden in België, vermoedelijk in Andenne of Kortrijk omstreeks 1900.

In het artikel van Wim worden soortgelijke beeldjes beschreven die destijds in Turnhout werden gevonden:

Wim kwam recent in het nieuws met dit artikel: Wie liet speelgoedautootjes uit jaren 70 achter in afvalput in Turnhout? | VRT NWS: nieuws

Bron: Erfgoed Noorderkempen

Het Verloren Popje: Een Vondst die Geschiedenis Tot Leven Brengt

Eeuwenoud popje, verloren in 'n beekje, wordt opnieuw ontdekt en onthult 'n stukje geschiedenis.

29 juni 2024

In het rustige dorpje Long Whatton, genesteld tussen Leicester en Nottingham, woonde eens een jong meisje genaamd Elisabeth. In de late 16e eeuw kreeg zij van haar vader een prachtig popje, gemaakt van dunne loden plaatjes. Het popje droeg een rijkelijk versierde jurk en een kapje op haar hoofd, en op de achterkant van het gezicht stonden de letters 'TT'. Elisabeth koesterde haar popje en nam het overal mee naartoe.

Op een dag, terwijl ze langs een beekje speelde, liet Elisabeth het popje per ongeluk vallen in het water. Hoe hard ze ook zocht, het popje was verdwenen. Verdrietig ging ze naar huis, niet wetende dat haar geliefde popje eeuwenlang onder de modder verborgen zou blijven.

Vele generaties later, in hetzelfde dorpje, woonde Sarah Brackstone. Zij heeft een bijzondere hobby; en ze wandelde vaak met haar metaaldetector langs dezelfde beken en rivieren waar Elisabeth ooit speelde, altijd op zoek naar historische vondsten.

Op een zonnige ochtend, vlak bij haar huis, begon Sarah's detector plotseling te piepen. Vol verwachting begon ze te graven en tot haar verbazing vond ze een klein, prachtig vormgegeven popje. Het popje was nog steeds intact, ondanks de honderden jaren die waren verstreken. Sarah wist meteen dat ze iets bijzonders had gevonden.

Ze meldde haar vondst aan Megan Gard, een lokale expert en medewerker van het Rutland County Museum. Megan was verrukt over het bijna 500 jaar oude speeltje, aangezien er eerder alleen losse onderdelen van soortgelijke poppen uit die tijd waren gevonden. Het popje veroorzaakte veel opwinding onder historici en archeologen. Michael Lewis, hoofd van de Britse organisatie voor historische vondsten (PAS), noemde het popje 'zeer zeldzaam' en prees het feit dat het nog intact was, ondanks dat het van lood was gemaakt, een metaal dat normaal gesproken snel kapotgaat.

 

Sarah besloot het popje voorlopig uit te lenen aan het British Museum, zodat meer mensen van deze bijzondere vondst konden genieten. Er was echter ook veel interesse van verzamelaars, dus misschien zou het popje uiteindelijk geveild worden.

En zo bracht een toevallige ontdekking een stukje geschiedenis tot leven. Het verloren popje van Elisabeth werd na eeuwen van vergetelheid eindelijk weer gevonden, dankzij de oplettendheid en passie van Sarah.

Disclaimer: Dit verhaal is gebaseerd op een artikel van de BBC. Het loden popje werd wel degelijk gevonden door Sarh Brackstone.

Origineel artikel

Podcast in de kijker: De Archeotoog

Een podcast van het Agentschap Onroerend Erfgoed

28 mei 2024

Het Agentschap Onroerend Erfgoed nodigt je uit aan De ArcheoToog, een podcast over archeologie in Vlaanderen. Na een eerste reeks over de prehistorie, verdiepen ze zich deze keer in de donkere middeleeuwen.

De reeks is vlot gemaakt en geeft op een toegankelijke manier heel wat inzichten over de archeologie in Vlaanderen. Een aanrader!

Je kan de podcast beluisteren op Spotify, Google Podcasts, Apple Podcasts en Youtube.

Via onderstaande link kan je de podcasts beluisteren, maar je kan ze ook terugvinden op Spotify.

Schuif mee aan De ArcheoToog

Kennismaking met Metaaldetectie

Vandaag waren wij van de partij op de Archeologiedagen in Vilvoorde

26 mei 2024

Als Steenokkerzeelse metaaldetectorist (metaalverhaal.be) was ik te gast in Vilvoorde op de Archeologiedagen. Met de steun van Detectum en Histories hadden we een leuke stand over metaaldetectie opgezet, waar bezoekers de kans kregen om kennis te maken met deze fascinerende hobby.

Bij ons standje konden geïnteresseerden een blik werpen op de rijke geschiedenis die verborgen ligt in de Vlaamse bodem. Naast het tonen van enkele vondsten, gaf ik ook uitleg over de regels en goede afspraken die gepaard gaan met metaaldetectie, waarbij ik benadrukte dat het belangrijk is om een erkenning aan te vragen. In een displaykast lagen verschillende vondsten uitgestald, elk met hun eigen verhaal en historische waarde: Van Romeinse munten tot oorlogsmunitie, elk object vertelde een uniek verhaal over ons verleden.

Bezoekers hadden de mogelijkheid om zelf een metaaldetector uit te proberen en te leren hoe deze werkt. We benadrukten aan zowel de jonge als de iets oudere bezoekers dat het niet ging om het vinden van schatten, maar om het ontdekken en behouden van ons erfgoed. Detectum zorgde voor een aantal metaaldetectoren waarmee bezoekers zelf aan de slag konden. In een bak zand verstopten we munten en andere metalen voorwerpen, zodat mensen konden ervaren hoe het is om een echte vondst te doen.

Daarnaast konden de aanwezigen een bezoek brengen aan het Tuchthuis, waar de historische cellen een inkijk gaven in de bewogen geschiedenis van Vilvoorde. De Archeologiedagen boden zo een unieke kans om meer te leren over de verhalen achter de vondsten in onze regio en de technieken die worden gebruikt om deze schatten uit het verleden bloot te leggen.

We hopen dat iedereen verrast werd door de verhalen die in onze bodem verborgen liggen!

Foto's van het evenement 

Dit evenement wordt georganiseerd in samenwerking met de IOED Erfgoed Brabantse Kouters, Heemkundige Kring Hertog Hendrik I, het Onroerend Erfgoeddepot Vlaams-Brabant te Zellik, Histories vzw, metaalverhaal.be en Detectum.

Archeologiedagen

Aanvraag van Erkenning nu on-line

Geen papieren meer downloaden!

21 mei 2024

Vanaf nu kunnen metaaldetectoristen hun erkenning eenvoudig online aanvragen via het e-loket. Door in te loggen met een elektronische identiteitskaart (eID) wordt veel persoonlijke informatie automatisch ingevuld, wat de procedure versnelt.

Opmerking: een erkenning is geen vergunning.

Na goedkeuring door het agentschap ontvangt de aanvrager binnen 90 dagen een digitaal legitimatiebewijs met QR-code. Bij een papieren aanvraag is deze termijn maximaal 120 dagen.

Ook personen met een Nederlandse nationaliteit kunnen de erkenning aanvragen door een 'verklaring omtrent het gedrag' in te dienen in plaats van een Belgisch 'uittreksel uit het strafregister'. Metaaldetectoristen uit andere landen kunnen ook erkend worden, mits hun officiële documenten vergezeld zijn van een beëdigde vertaling naar het Nederlands.

Voor toegang tot de online toepassing dien je in te loggen met ItsMe. Metaaldetectoristen zonder Belgisch Rijksregisternummer (RRN) kunnen een BIS-registratienummer aanmaken om toegang te krijgen.

Om erkend te worden, moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Minimum 18 jaar oud zijn. (Minderjarigen mogen enkel aan metaaldetectie of magneetvissen doen onder begeleiding van een erkend metaaldetectorist.) 
• De laatste vijf jaar niet veroordeeld zijn voor een inbreuk of misdrijf op het gebied van onroerend erfgoed.
• Werken volgens de voorschriften van het Onroerenderfgoeddecreet. Hiervoor is een basiskennis van archeologische erfgoedzorg en van de vastgestelde Code van Goede Praktijk nodig.
• Het laatste jaar niet geschorst zijn als erkend metaaldetectorist of de erkenning verloren hebben door een intrekking.

Let op: een erkenning geeft toestemming om metaaldetectie te doen volgens de wettelijke richtlijnen, maar is geen vergunning om op specifieke terreinen te zoeken. Hiervoor is altijd de toestemming van de eigenaar of bevoegde instantie vereist.

Hoe beginnen met metaaldetectie?

Hoe een vondst melden?

onroerenderfgoed.be

Boek: Uit het grind opgediept

Archeologisch onderzoek in de oude Maasbeddingen van de Grensmaas

7 mei 2024

'Uit het grind opgediept: Grindwinning en archeologie langs de Maas' is een boekje dat in samenwerking met Consortium Grensmaas tot stand is gekomen, en het belicht het fascinerende archeologische onderzoek tijdens het Grensmaas-project. Dit project, gericht op rivierverruiming en natuurontwikkeling, heeft geleid tot de ontdekking van honderden artefacten die het verleden van de Maas onthullen.

Geschreven door archeoloog Jan Roymans, biedt het boekje een boeiende inkijk in de 'natte archeologie' van de Maas. Door grindwinning zijn niet alleen de oevers verlaagd en de stroomgeul verbreed, maar zijn ook talloze voorwerpen blootgelegd die verband houden met scheepvaart, visvangst, landbouw, oorlog en handel. 

De samenwerking tussen Consortium Grensmaas en RAAP heeft ervoor gezorgd dat deze vondsten niet verloren zijn gegaan. Het boekje is een rijke bron van informatie en illustreert de waarde van de Maas door de eeuwen heen. Hoewel het boekje niet rechtstreeks verkrijgbaar is bij RAAP, is het beschikbaar als PDF-download via de website van Consortium Grensmaas.

Download het boekje 

https://www.raap.nl

6.000 koeien per jaar worden ziek of sterven door stukjes blik

Metaaldetectoristen helpen de boeren door steeds alle gevonden afval mee te nemen

2 mei 2024

Naast de vele mooie vondsten halen we bij elke metaaldetectiesessie ook regelmatig schroot en afval naar boven. We stuiten vaak op blikjes, aluminiumfolie, stukken lood, schroeven, spijkers en allerlei andere metalen objecten. Dit afval is schadelijk voor zowel mens als dier, omdat ze bijvoorbeeld verwondingen kunnen veroorzaken of het milieu vervuilen.

Volgens Vlaamse veeboeren worden jaarlijks ongeveer 6.000 koeien in ons land ziek of sterven ze zelfs door scherpe stukjes van blikjes die in hun maag terechtkomen. De blikjes worden door voorbijgangers in de weide gegooid en vervolgens fijn versneden bij het oogsten van bijvoorbeeld hooi. Wanneer de koeien dit hooi eten, kunnen ze verschrikkelijke verwondingen oplopen in hun mond, keel en ingewanden.

Elke toegewijde metaaldetectorist neemt al het afval dat hij/zij opgraaft mee naar huis!

Veel boeren zijn dan ook ontzettend blij met onze hulp. Door onze inspanningen helpen we hen niet alleen om deze gevaarlijke voorwerpen van hun velden en weides te verwijderen, maar dragen we ook bij aan een schonere en veiligere leefomgeving. Het is een win-win situatie: wij beleven plezier aan het metaaldetecteren en leveren tegelijkertijd een belangrijke bijdrage aan het opruimen van schadelijk afval. Zo combineren we onze passie voor metaaldetectie met een nuttige dienst aan de gemeenschap.

VRT.be: 6.000 koeien per jaar worden ziek

Boek: Een geschiedenis van België in 100 voorwerpen

100 objecten vertellen het verhaal van België

2 mei 2024

Het boek 'Een geschiedenis van België in 100 voorwerpen -  Van de prehistorie tot nu' biedt een fascinerende reis door de geschiedenis van België, verteld door middel van zorgvuldig geselecteerde objecten die variëren van gebruiksvoorwerpen tot topstukken. Deze verzameling van 100 objecten, van de prehistorie tot heden, werpt een unieke blik op het leven in het gebied dat zich uitstrekt van de Ardennen tot de Noordzee.

Het boek opent met de vuistbijl van Kesselt en sluit af met de wereldberoemde biercultuur van België. Tussen deze uitersten bevinden zich een scala aan voorwerpen, waaronder een Romeinse spreukbeker, middeleeuwse speelgoedriddertjes en de gele trui van Merckx, die elk een verhaal vertellen over het alledaagse leven. Daarnaast getuigen objecten zoals een Karolingisch zwaard, een insigne met de nationale driekleur en een koloniale zweep van de turbulente tijden uit het verleden.

Een team van vooraanstaande historici, archeologen, kunsthistorici, taalkundigen en andere experts heeft in musea en archieven gezocht naar dit uitzonderlijke erfgoed, wat heeft geleid tot nieuwe historische inzichten. Door het verleden te belichten vanuit een andere hoek, bieden deze oude voorwerpen verrassende, verwonderende en verbazingwekkende inzichten. Het samenspel van prachtige illustraties en leerrijke teksten maakt 'Een geschiedenis van België in 100 voorwerpen' dan ook onweerstaanbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in ons rijke verleden.

Het boek is samengesteld onder redactie van Peter Scholliers, Alain Dierkens, Michèle Galand, Inge Geysen, Joeri Januarius, Koenraad Verboven en Viktoria von Hoffmann, en bevat bijdragen van meer dan 90 auteurs uit heel België.

Het boek inkijken

Te Koop bij Lannoo

Boek: De geschiedenis van België in 100 oude kaarten

Prachtig boek met oude kaarten

2 mei 2024

Dit boek is een unieke reis door de geschiedenis van België, waarbij 100 bijzondere kaarten dienen als gidsen door de tijd. Vanaf een Orteliuskaart van de Romeinse Lage Landen tot de kaart met de Belgische taalgrenzen uit 1964, bieden deze kaarten een fascinerende kijk op de evolutie van het Belgische grondgebied en de maatschappij door de eeuwen heen.

Elke kaart is zorgvuldig geselecteerd om een belangrijke historische gebeurtenis of ontwikkeling te belichten. Naast politieke verschuivingen en militaire campagnes werpen de kaarten ook een licht op sociaal-economische en culturele aspecten van het Belgische verleden, zoals verstedelijking, religie, transport, literatuur en sport. Iconische kaarten zoals de Leo Belgicus en de gedetailleerde topografische kaarten van Ferraris worden afgewisseld met minder bekende maar niet minder intrigerende exemplaren, zoals een schematische voorstelling van de Tuin van Henegouwen of Michael Florent van Langrens 17de-eeuwse maankaart.

Een team van ervaren historici en cartografen heeft uit binnen- en buitenlandse archieven en bibliotheken een schat aan kaarten opgediept, elk met zijn eigen verhaal en historische context. Door de kaarten te 'lezen' en te interpreteren, wordt de geschiedenis tot leven gebracht op een boeiende en toegankelijke manier.

Dit boek werpt niet alleen een licht op bekende kaartenmakers zoals Gerard Mercator en Philippe Vandermaelen, maar illustreert ook hoe onbekende landmeters hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de cartografie in België.

Met prachtige illustraties en informatieve teksten biedt dit boek een rijk overzicht van de Belgische geschiedenis en laat het zien hoe kaarten een cruciale rol hebben gespeeld in het vormgeven van ons verleden.

Het boek inkijken

Te Koop bij Lannoo

Op zondag 26 mei kan je me vinden op de Archeologiedagen

In Vilvoorde, op het binnenplein van het Tuchthuis (Rondeweg)

1 mei 2024

archeologiedagen.be

Vierkante Meter: Iedereen Archeoloog!

Archeologie ontmoet burgerparticipatie en citizen science

26 februari 2024

'Vierkante meter: iedereen archeoloog!' nodigt inwoners uit voor een unieke tijdreiservaring in hun eigen achtertuin. Het initiatief, oorspronkelijk gelanceerd door SOLVA, biedt de mogelijkheid aan bewoners om de rol van archeoloog op zich te nemen.

Inwoners worden aangemoedigd om een klein archeologisch onderzoek uit te voeren in hun tuin of op een publieke plaats in het dorpscentrum. Onder begeleiding van ervaren archeologen graven de deelnemers een putje van 1 m² uit en onderzoeken ze de bodem op zoek naar historische vondsten.

Zo geef je hierbij inwoners de kans om als een echte archeoloog te graven naar het verleden van hun dorp. Buurtbewoners gaan samen met archeologen aan de slag in kleine proefputjes van één bij één meter. Dit is een goed voorbeeld van burgerparticipatie en citizen science.

Met veel enthousiasme en met oog voor precisie kunnen buurtbewoners de ondergrond in hun buurt of zelfs tuin doorzoeken op zoek naar archeologische aanwijzingen voor wat hen bindt aan hun streek, aan hun dorp én aan elkaar.

Reportage van SOLVA over het Vierkante Meter project in Ruien

Dankzij ‘Vierkante meter: iedereen archeoloog!” kregen de inwoners van Ruien, (gem. Kluisbergen, Oost-Vlaanderen) de kans om als een echte archeoloog te graven naar het verleden van hun dorp. Buurtbewoners gingen samen met de archeologen van SOLVA aan de slag in kleine proefputjes van één bij één meter.

Het project in Wortgem in april 2024

Tijdens het weekend van 27-28 april 2024 zullen inwoners van Wortegem de kans krijgen om een klein archeologisch onderzoek uit te voeren in hun eigen tuin of op een publieke plaats in het dorpscentrum. Onder begeleiding van archeologen gaan de inwoners zelf een putje van 1 m² uitgraven en onderzoeken wat er in de bodem zit.

 

Bronnen

• Vierkante Meter: iedereen archeoloog! - SOLVA (so-lva.be) met handbook en eindrapport
• Vierkante meter: Iedereen archeoloog! Editie Wortegem - SOLVA (so-lva.be)
• Vierkante meter: Iedereen archeoloog! Editie Ruien - SOLVA (so-lva.be)

Meer info op SOLVA

Onderzoek van terrein dat zal worden bebost in Buggenhout

Samenwerking met Kredda

5 november 2023

Metaalverhaal.be was op zaterdag 4 november te gast in Buggenhout bij Kris Van Den Berge van Kredda Metaaldetectie. In Buggenhout zijn er plannen om 12 hectare extra bos aan te planten. Kris Van Den Berge, die een bestuurslid is bij Heemkring Ter Palen, zag dit als een unieke kans om het terrein te onderzoeken met behulp van een metaaldetector, voordat de officiële aanplanting op 3 december zou plaatsvinden.

Er werd een team samengesteld, bestaande uit metaaldetectoristen uit elke Vlaamse provincie en enkele archeologen, met medewerking van Natuur en Bos, Onroerend Erfgoed, Histories vzw en IOED Schelde-Durme. Samen hebben ze het terrein van 9 hectare dat bebost zal worden, afgezocht. Dit om eventuele archeologische vondsten te identificeren en te beschermen voordat de bebossing plaatsvindt.

Foto's van de zoekdag 

Vondsten

Naast een aantal te verwachten vondsten uit de 17e, 18e en 19e eeuw vond het gezelschap op het einde van een regenachtige dag een Romeinse draadfibula en een aantal fragmenten van Romeinse dakpannen (Tigulae), en mogelijks zelfs een fragment van een Romeinse Wrijfschaal (Mortarium).

Nu er bewijs van Romeinse aanwezigheid werd gevonden in Buggenhout, mag er alvast een nieuw hoofdstuk worden toegevoegd aan het geschiedenisboek van de bosgemeente...

Videoreportage van TV Oost

De TV ploeg was bijna klaar met filmen toen er een Romeinse draadfibula werd gevonden!

 

(C) TV Oost

Het Mysterie van de 'Keltische Wieltjes' ontmaskerd?

Een onderzoek naar dit mytische artefact door Friso Langen

23 oktober 2023

Als je al een tijdje actief bent in de boeiende wereld van metaaldetectie, ben je ze ongetwijfeld tegengekomen: de zogenaamde "Keltische Wieltjes". Deze wielvormige objecten vormen een tweede soort "UFO" (Unidentified Found Object); metaaldetectievondsten waarvan de functie en de herkomst niet meteen duidelijk zijn.

Een opmerkelijk exemplaar van deze "UFO" is het zogenaamde 'Keltisch wieltje' of 'zonnewieltje'. Amateurarcheoloog Friso Langen vond er zelf een aantal en begon een onderzoek naar deze mysterieuze vondsten die voor een flinke dosis discussie op social media en determinatiefora voor bodemvondsten zorgen.

Maar wat is het nu eigenlijk?

Is het werkelijk Keltisch, of is er vooral sprake van Keltomanie? Op basis van gevonden exemplaren en de Portables Antiquities of The Netherlands (PAN) database lijkt het erop dat deze wieltjes vooral in een specifieke regio te vinden zijn, waaronder Limburg, Zuidoost-Brabant, Belgisch Limburg en aangrenzende delen van Duitsland. Opvallend is dat geen enkel exemplaar van deze wieltjes is gevonden in een gesloten Keltische context. Ze duiken op naast artefacten uit diverse tijdsperioden.

Ondanks dit regionale verschijnsel worden ze in PAN gedetermineerd als 'zonnewieltje Romeinse tijd, 03-03-05, Keltisch wieltje, rouelle, Taraniswiel, datering 1 tot 99, Vroeg Romeinse Tijd (-12/69) tot Midden Romeinse Tijd (70/269)', onderbouwd met diverse referenties. Maar is deze determinatie correct? Zijn deze wieltjes eigenlijk Romeins? Of worden ze verward met andere soortgelijke vondsten?

Friso Langen probeert in zijn artikel twee belangrijke vragen te beantwoorden:

1. Is het zogenaamde 'Keltisch wieltje' werkelijk Keltisch of Romeins? Zo niet, tot welke tijd moeten we het dan wel herleiden?
2. Wat was eigenlijk de functie van dit raadselachtige wieltje?

Dit mysterie van de "Keltische Wieltjes" blijft intrigeren en roept vragen op over hun oorsprong en doel. Het is een uitdaging voor amateurarcheologen en geschiedenisliefhebbers om dit enigma verder te ontrafelen.

 

 

Het PDF document

Problemen met pairing van koptelefoon met de Equinox 800 oplossen

Reset naar Fabrieksinstellingen

13 augustus 2023

Equinox 800 Instruction Manual 

Af en toe gebeurt het dat de draadloze koptelfoon ML 80 de verbinding met jouw Equinox 800 of 600 detector verliest.

Als je zeker bent dat de hoofdtelefoon helemaal is opgeladen kan je nog een factory reset doen van de koptelefoon. 

ML 80 Fabrieksreset

De fabrieksreset zal de koptelefoon terugzetten naar de fabrieksinstellingen en zal alle gekoppelde draadloze apparaten ontkoppelen.

1. Zet de koptelefoon uit.
2. Houd de (middelste) Multifunctionele knop ongeveer 10 seconden ingedrukt, totdat de koptelefoon twee keer piept en de Status-LED roze knippert.
3. Laat de knop los. De koptelefoon bevindt zich nu in de koppelingsmodus met de LED-indicator die blauw en rood knippert.

Dit staat beschreven in de handleiding op pagina 56 en 57 (zie onderaan)

Koppel de Hoofdtelefoon met de Detector

1. Schakel de Equinox in
2. Activeer de Pairing Modus door de rechter knop tot het icoontje rechtsboven flikkert

In onderstaande Youtube video wordt dit kort uitgelegd.

 

De Minelab Equinox 600/800 Handleiding

Een Eeuwenoude Vondst: Een bronzen Haakfibula

Vers van het veld

31 juli 2023

Een opmerkelijk stuk uit het verleden zag recentelijk opnieuw het daglicht na meer dan twee millennia begraven te zijn geweest in de Vlaams-Brabantse bodem. Deze bronzen fibula, ook wel bekend als een haakfibula, biedt een intrigerende inkijk in de geschiedenis van het gebied.

Met afmetingen van 55 bij 17 millimeter valt de fibula direct op, mede dankzij de onderdraadse spiraal en de decoratieve groeven op de beugel. Het ontbreken van de naald doet niets af aan het feit dat dit stuk een indrukwekkend voorbeeld is van vakmanschap uit vervlogen tijden.

Na zorgvuldig onderzoek en determinatie (zie bronnen onderaan), kan worden geconncludeerd dat deze fibula ergens dateert tussen de eerste eeuw voor het begin van onze jaartelling en de tweede eeuw van onze jaartelling. Dit plaatst het in een tijdperk van aanzienlijke culturele en historische veranderingen in de regio.

Deze fibula was niet alleen een praktisch gebruiksvoorwerp, maar ook een symbool van status en smaak in die tijd. Het bezitten van zo'n object getuigt van de artistieke en esthetische waardering van onze voorouders, evenals van de ambachtelijke vaardigheden die destijds werden toegepast.

De vondst herinnert ons aan de waarde van metaaldetectie bij het ontrafelen van geschiedenis en erfgoed. Zelfs de kleinste artefacten kunnen ons in contact brengen met het verleden en ons inspireren om de verhalen van vroegere generaties te blijven vertellen.

Deze periode omvat het laatste deel van de Romeinse Republiek en het begin van het Romeinse Keizerrijk.

Het omvat de overgang van de republikeinse regering naar de keizerlijke heerschappij, met de opkomst van keizers zoals Augustus.

Er was toen reeds Romeinse aanwezigheid en invloed in het gebied dat nu België is. In die tijd was het gebied bekend als de Lage Landen en maakte het deel uit van de Romeinse provincie Gallia Belgica.

De Romeinen begonnen met hun veroveringen in de regio in de late eerste eeuw voor Christus, en tegen de eerste eeuw na Christus hadden ze het grootste deel van de Lage Landen onder hun controle gebracht. Steden werden gesticht, wegen werden aangelegd en de Romeinse cultuur en administratie werden ingevoerd. Bekende Romeinse steden in het huidige België zijn bijvoorbeeld Tongeren, Tienen en Doornik.

Deze periode van Romeinse overheersing duurde tot ongeveer de 5e eeuw na Christus, toen het West-Romeinse Rijk begon te verzwakken en uiteindelijk ineenstortte. Na de terugtrekking van de Romeinse troepen ontstonden er geleidelijk aan nieuwe politieke en culturele entiteiten in de regio. De erfenis van de Romeinse periode is echter nog steeds zichtbaar in de archeologische overblijfselen en historische invloeden in België en de bredere regio.

Determinatie

1. Het STAM in Gent heeft een bijna identiek exemplaar.
   Zij refereren naar Van Buchem, type 12.
   Bron: STAM | Haakfibula (stamgent.be)
   
   
    
2. In het boek “Ancient Brooches and other Artefacts” van Hattatt staat op pagina 293 fig 152 een gelijkaardige exemplaar.
   Hattatt dateert dit model tussen de eerste eeuw voor onze jaartelling tot de tweede eeuw van onze jaartelling.
   
   

Alle andere Foto's

Ik volgde een interessante vorming over het conserveren van metaal

Eerste hulp bij Metaaldetectievondsten

22 april 2023

Wanneer je op Google op zoek gaat naar methodes om metaaldetectievondsten te reinigen krijg je de meest vreemde en bizarre methodes aangereikt.

Vreemd genoeg worden heel wat huis- tuin- en keukenproducten voorgesteld.

Een bloemlezing:

Mechanische methodes die je ook beter links laat liggen:

• op het veld met jouw handschoen goed wrijven om zo de zand en modder eraf te krijgen
• een elektrolyse toestel
• een ultrasoon juwelenreiniger
• een tumbler / trommelmachine
• de munt verhitten tot ze roodgloeiend is en ze laten "schrikken" in koud water
• een staalborstel
• een Dremel
• een messingborstel
• een slijpschijf

Samengevat

De producten die je in de tuin, tijdens de schoonmaak van je huis of bij het bereiden van maaltijden gebruikt... gebruik je NIET op jouw vondsten.

Jouw vondsten hebben honderden tot soms duizenden jaren onder de grond doorgebracht. Ga je ze dan écht in ketchup leggen?

Vorming

Op 22 april organiseerde Histories vzw in Erfpunt, Onroerend Erfgoed Waasland een interessante cursus "Metaalvondsten conserveren"

De vorming gaf ons een antwoord op de vraag hoe je op een effectieve manier je metaalvondsten kan reinigen en ze dan ook duurzaam te bewaren?

Achteraf kregen we een rondleiding in het onroerend erfgoeddepot Waasland

Bekijk het vormingsaanbod bij Histories vzw

Interessante podcast in de kijker: de Schatkamer

Een podcast over de zin en onzin van archeologie

20 juli 2022

BAAC is een onafhankelijk studiebureau voor Archeologie en Bouwhistorie, en sinds kort maken ze een heel toffe podcast 'De Schatkamer'.

Ze omschrijven het zelf als 'een maandelijkse podcast over de zin en onzin van archeologie met elke aflevering is een nieuw verhaal, een nieuw mysterie.' en mikken op twee podcasts per week.

De podcast wordt ingesproken door Lien die elke keer één of meerdere gasten uitnodigt in haar studio. Met haar aangename stem en leuke thema's en de hapbare duurtijd van een goed halfuur per aflevering is het een heel toegankelijke podcast. Een aanrader voor iedereen die (nog niet) geinteresseerd is in Archeologie.

Hun website kan je vinden op www.baac.be, en als je hun Socials wil volgen kan je terecht op facebook.com/BaacVlaanderen of instagram.com/deschatkamer_podcast.

Via onderstaande link kan je de podcasts beluisteren, maar je kan ze ook terugvinden op Spotify.

Beluister de podcast

Prachtig boek "Graaf" van Kris Van den Berge

Metaaldetectievondsten uit het Sint-Alexiusbegijnhof in Dendermonde

22 december 2021

Kris Van Den Berge uit Buggenhout was en jaar lang aan de slag met zijn metaaldetctor in het Sint-Alexiusbegijnhof in Dendermonde. Hij groef er maar liefst zeshonderd metaalvondsten op. Ruim 260 ervan bundelde hij in het boek "Graaf", een prachtig boek met 120 pagina's e hardcover vol mooie foto's die tot de verbeelding spreken.

Het Boek kost 38 EUR, wil je het boek opgestuurd, betaal je 6 EUR verzending.

Bestel het boek 

Bestellen kan via bovenstaande knop. Betalen dient te gebeuren op het rekeningnummer BE93 3635 9919 1167 op naam van McIllus bv met vermelding: Graaf - Metaaldetectievondsten Begijnhof.

Nog vragen?

0477 55 65 71 of [email protected]

Artikel in HLN

Facebookpagina van Kris

Objectfotografie workshop van Histories vzw

Praktische tips en truuks

31 augustus 2021

Histories vzw organiseert een aantal workshops om erfgoedvrijwilligers te ondersteunen.

Vormingsaanbod 

Naast de opleiding over Crowdfunding bieden ze ook een Basisworkshop objectfotografie – ‘Eén beeld zegt meer dan duizend woorden’ aan.

Na deze vorming:

• Kan je met fotografie aan de slag om je erfgoedcollectie te verrijken.
• Heb je basisinfo verkregen over hoe je verschillende materialen en objecten uit je erfgoedcollectie het best in beeld brengt.
• Kan je jouw beelden ook inzetten voor communicatie of publiekswerking.

Wanneer en waar?

De workshops vinden plaats op de onderstaande data en locaties, steeds van 19u00 tot 21u30 (ontvangst vanaf 18u45). Het gaat telkens om dezelfde workshop die op verschillende locaties wordt georganiseerd. Gezien het thema is het niet mogelijk om deze vorming online te organiseren. Mochten de coronamaatregelen het niet toelaten dan zullen deze workshops op een later tijdstip hernomen worden.

• Maandag 8 november 2021: Kasteel La Motte, Lumbeekstraat 20, 1700 Dilbeek.
• locatiepartner: Erfgoedcel Pajottenland-Zennevallei
• Maandag 15 november 2021: STeM, Zwijgershoek 14, 9100 Sint-Niklaas (er is een parking aan het museum)
• locatiepartner: Erfpunt Onroerend Erfgoed Waasland
• Maandag 22 november 2021: OC De Coorenaar, Georges Coornaertdreef 7, 8792 Waregem
• locatiepartner: Davidsfonds Desselgem
• Woensdag 1 december 2021: Het Stadsmus, Guido Gezellestraat 2, 3500 Hasselt
• Woensdag 8 december 2021: Herita, De Wolsack, Oude Beurs 27, 2000 Antwerpen

Prijs

Erfgoedvrijwilligers genieten van het kortingstarief en betalen 5 euro. Voor alle anderen bedraagt het inschrijvingsgeld per vormingsavond 15 euro. We behouden ons evenwel het recht om plaatsen voor de erfgoedvrijwilligers voor te behouden. Na het invullen van het inschrijvingsformulier krijg je alle gegevens voor de betaling. Voor ons vormingsaanbod gelden onze annuleringsvoorwaarden.

Bron: https://historiesvzw.be
Copyright foto: Parcum

Informatie en Inschrijven

Wat is Iron Bias?

De instelling waarmee de detector een doel als ijzer identificeert

27 augustus 2021

De Iron Bias-functie is alleen beschikbaar wanneer de Equinox in multifrequentie werkt. De instelling is niet beschikbaar in modi met één frequentie. Gebruik de knop Accepteren/Weigeren om te schakelen tussen FE en FE2 zodra u de functie hebt geopend.

De Iron Bias-instelling past de waarschijnlijkheid aan dat de detector een doel als ijzer identificeert als het zowel ferro- als non-ferrosignalen presenteert.

Alle ferro doelen produceren een combinatie van een ferro en non-ferro respons. Grote ferro-doelen kunnen zelfs een sterkere non-ferro-respons vertonen. Ook kan een ijzerhoudend doelwit naast een niet-ijzerhoudend doelwit een vergelijkbare respons produceren.

De Iron Bias Setting biedt enige controle over de Target ID-respons. Een lagere Iron Bias-instelling zorgt ervoor dat de natuurlijke respons domineert, wat betekent dat het doelwit waarschijnlijker wordt geclassificeerd als een non-ferro doelwit. Een hogere instelling vergroot de kans dat het doelwit als ijzer wordt geclassificeerd.

• De instelling Iron Bias heeft een bereik van 0 tot 9.
• Iron Bias is alleen beschikbaar als de werkfrequentie Multi is.
• Iron Bias-aanpassing is lokaal; alleen het huidige zoekprofiel in de detectiemodus wordt beïnvloed door wijzigingen in deze geavanceerde instelling.

In omgevingen met veel ijzerafval wordt een hogere Iron Bias aanbevolen om ze te maskeren. In gebieden waar u geen non-ferro doelen onder het ijzerafval wilt missen, wordt een lagere instelling aanbevolen. Hierdoor zullen meer ferro-doelen worden gedetecteerd en geïdentificeerd als wenselijke non-ferro-doelen.

Iron Bias-instelling aanpassen

1. Gebruik de knop Instellingen om naar Herstelsnelheid te navigeren in het menu Instellingen.
2. Houd de knop Instellingen 2 seconden ingedrukt. Er verschijnt een lijn onder het pictogram Herstelsnelheid om aan te geven dat u de instelling Iron Bias hebt geselecteerd, en 'FE' verschijnt op het frequentiedisplay.
3. Druk op de min (–) en plus ( ) toetsen om de Iron Bias te verlagen of te vergroten. Aanpassingen worden automatisch opgeslagen.
4. Door lang op de knop Instellingen te drukken, keert u terug naar de instelling Herstelsnelheid.

 

Wat zijn mijn favoriete instellingen van de Minelab Equinox 800?

Met dank aan Luc Van Assche, DetExpert Minelab

27 augustus 2021

Met deze instellingen werk ik het liefst:

Programma: Beach 2

• Noise Cancel: altijd uitvoeren
• Ground Balance: indien nodig
• Volume Adjust: 25 (als je van luid houd)
  • (blijf drukken op Settings) Volume Adjust T1: 1
  • (accept knop) Volume Adjust T2: 25 (max)
• Treshold Level: 5
• Target Tone: 5 (rustig) of 50 (druk maar beste resultaat in verschillende id's herkennen)
  • (blijf drukken op Settings knop) Target Tone T1: 1
  • Target Tone T2: 25 (max)
• Accept Reject: -9 (geen discriminatie)
• Recovery Speed: 4
  • (blijf drukken op Settings knop) FE Iron Bias: 2

In 2020 vond ik ook een "Vlaamse UFO"!

De stilaan beruchte" Unidentified Found Object"...

1 augustus 2021

UPDATE 18 augustus 2024

VRT maakte een podcast over het "Mysterie van de Vlaamse UFO"

Overal in Vlaanderen liggen er kleine ijzeren voorwerpen met 2 ringen onder de grond. Om de haverklap worden ze gevonden door metaaldetectoristen. Niemand lijkt te weten wat ze zijn en waarvoor ze ooit gediend hebben. Hobby-archeologen noemen ze UFO’s: Unidentified Found Objects. Jana Smeets van Radio2 in Vlaams-Brabant & Brussel probeert voor eens en voor altijd te achterhalen wat die voorwerpen zijn en hoe het komt dat ze overal opduiken.

Beluister de Podcast Het begeleidende artikel

 

In 2020 vond ik een vreemd voorwerp. Het heeft een kop met twee ogen in een koperlegering en leek gemonteerd geweest te zijn op een ijzeren spijker, en is ongeveer 3cm hoog en 3cm breed.

Het bleek de intussen beruchte "Vlaamse UFO" (Unidentified Found Object) te zijn.

Mijn vondst https://www.vondsten.be/finds/111001 werd vermeld in de brochure "Recent Archeologisch Onderzoek in Vlaams-Brabant 2020", waar MEDEA een oproep doet om mee te denken wat dit vreemde object kan zijn.

Gordijnkoordgeleiding?

Op De blog van Detectorvrienden Vlaanderen (DVVL) wordt al jaren gespeculeerd wat deze UFO in feite is. Persoonlijk vind ik meest plausibele uitleg dat het een soort van geleide ringen zijn waardoor het touw van een gordijn liep.

Simulatie van hoe het er zou kunnen gebruikt geweest zijn:

Bron: http://www.detectorvrienden-vlaanderen.be/nforum/viewtopic.php?p=309868#p309868

 

Dit artikel verscheen in de brochure "Recent Archeologisch Onderzoek in Vlaams-Brabant 2020" van Provincie Vlaams-Brabant

Recent Archeologisch Onderzoek in Vlaams-Brabant 2020

Bron: Erfgoed Vlaams-Brabant

MEDEA: Facebook post UFO verzameling Oproep  Ex-Situ oproep 

DVVL: Alle topics over de UFO 

De brochure

Wat is het verschil tussen een koppelhaak en een koppelpassant?

Een riem-ophoudende kledinghaak of een

26 februari 2021

Taillehaak (of Koppelhaak)

Deze kledinghaak heet officieel een 'taillehaak' terwijl 'koppelhaak' ook wel gebruikt wordt. Meestal wordt zo'n haak in militaire context gevonden.

In ieder geval had dit haakje had een riem-ophoudende functie en was het op de kleding van de soldaat bevestigd. Deze zat met 3 of 4 stuks op een jas genaaid.

Andere afbeeldingen of variaties

• https://www.lakenhal.nl/nl/collectie/10640-9
• https://metaaldetectievlaanderen.wordpress.com/2018/10/08/duitse-koppelpassant-woi

Bronnen:

• https://wo2forum.nl/viewtopic.php?t=40843
• http://www.bodemvondstenwereld.nl/viewtopic.php?f=156&t=91242
• https://www.metaaldetecteren.nl/product/riemgeleider-cat010-1

Koppelpassant

Een 'koppelpassant' is een soort gesp die om de koppel (riem om de middel) wordt geschoven. Vervolgens kon er iets aan het oogje worden gehangen/gehaakt. Dit kan vanalles zijn, van een wapen tot een andere riem

Een passant wordt altijd ergens overheen geschoven en is dan ook gesloten. Naast een koppelpassant bestaat er ook de schuifpassant en schouderpassant.. In de 19e eeuw werd onder een koppelpassant verstaan: een lus danwel een toeknoopbare strook stof aan de jas om de koppel doorheen te geleiden. Beide benamingen worden soms door elkaar gebruikt.

      
 

Bronnen:

• Koppelpassant: https://metaaldetectievlaanderen.wordpress.com/2019/01/27/koppelpassant-16e-eeuw-17e-eeuw-2
• https://www.metaaldetecteren.nl/product/koppelpassant

Vondst van mij genomineerd als Vlaamse Vondst van 2019

Vroeg Middeleeuwse naairing

13 november 2020

In augustus 2019 vond ik tijdens een van m'n zoektochten over de akkers van Steenokkerzeel een mooie naairing met prachtig groene patina. Ik deed melding van de vondst bij Onroerend Erfgoed zoals voorgeschreven, en nadien ook nog eens bij MEDEA.

Vondst bij MEDEA Maar kijk ook onderaan.

De naairing werd door de specialisten van MEDEA gedetermineerd als 'Deel van een vingerhoed of naairing in latoenkoper en handgeput ---14de-16de eeuw.', met datering tussen 401 en 1500 na Christus!

Kort daarna werd ik gecontacteerd door MEDEA met de vraag of ze mijn vondst mochten inzenden voor de internationale wedstrijd van The Searcher, een Brits tijdschrift over metaaldetectie waarbij vondsten uit verschillende landen dingen naar de 'Most Significant Find of 2019'.

Voor de eerste keer konden Regionale (lees: andere dan die uit de UK) vondsten worden ingestuurd, en MEDEA zond een aantal Vlaamse vondsten in, waaronder mijn Middeleeuwse naairing.

De Winnaars

De winnaars van de categorie ‘Most Significant Find - Flanders 2019’ werden onlangs bekend gemaakt:

	De eerste plaats was voor Benjamin 'Brynckminator' Brynckman met zijn gouden kruisfibula. Gelijkaardige vondsten uit graven in Noord-Frankrijk, de Duitse Rijn- en Moezelstreek, en Engeland dateren allen uit de 7de eeuw. https://www.vondsten.be/finds/68015
	De tweede plaats ging ook naar een middeleeuwse vondst: een bronzen gespbroche uit de 13de a 14de eeuw, compleet met naald, die gevonden werd in de buurt van Oudenburg.  https://www.vondsten.be/finds/67853
	De derde plaats (of tweede runner up) tot slot ging naar een prachtige zilveren Brugse denier uit de 13de eeuw die gevonden werd in de buurt van Jabbeke. https://www.vondsten.be/finds/68073

Mijn Naairing was een van de Runner-ups

De naairing werd door de specialisten van MEDEA gedetermineerd als 'Deel van een vingerhoed of naairing in latoenkoper en handgeput ---14de-16de eeuw.', met datering tussen 401 en 1500 na Christus. Afmetingen: 16mm hoog en een diameter van 15mm onderaan en 12mm bovenaan. Massa: 4,5g. Latoenkoper is de benaming van een plaat/folie van messing (= legering van koper met zink).

  Handgeput betekent dat de 'putjes' er handmatige werd in geboord. Een heus monnikkenwerkje!

  Gelijkaardig model

Een gelijkaardig model werd gevonden in de UK en werd daar als 'een van de vroegste vormen van vingerhoeden gevonden in de UK' beschreven en gedateerd tussen de 13e en 15e eeuw.

Bron: https://finds.org.uk/database

MEDEA Database

 

Artikel MEDEA

Ontroesten via elektrolyse

IJzeren stukken ontroesten (en de gevaren ervan)

17 juli 2020

Elektrolyse is een chemische reactie waarbij onder invloed van een elektrische stroom samengestelde stoffen worden ontleed tot enkelvoudige stoffen en/of andere samengestelde stoffen.

Elektrolyse werkt enkel voor het ontroesten van ijzeren stukken. Koperen stukken of munten zullen oplossen en onherroepelijk beschadigd worden. Lees zeker de waarschuwingen op deze pagina, want er zijn wel degelijk gevaren aan verboden.

Benodigdheden

• Handschoenen
• Water
• Schoonmaaksoda (natriumcarbonaat)
  Opgelet: dit is niet hetzelfde als baking soda of ontstopper
• Een oud stuk ijzer (het "offerstuk"), hoe groter hoe beter
  Tip: Voor grotere stukken kan je ook vier stukken betonijzer gebruiken en in de vier hoeken plaatsen, onderling verbonden. Een stuk ijzeren rooster onderaan in de bak werkt ook goed.
• Plastic bak
• Schuurborstel
• Verlengkabel met schakelaar
• Een gelijkstroomvoeding van minimaal 12 Volt (kan een oude GSM lader zijn) of een autobatterijlader
• IJzerdraad en (krokodille)klemmen om het offerstuk en het te ontroesten stuk aan te sluiten

Hoe ga je te werk?

Voorbereiding

1. Lees eerst heel deze handleiding door.
2. Haal de meeste roest van het stuk met een schuurborstel
3. Zorg dat er goed electrisch contact is met de anode/kathode; schuur eventueel eerst wat roest weg op de plaats waar je de klemmen zal bevestigen.
4. Plaatse de bak op een goed verluchte plaats
5. Steek het offerstuk in de bak
   Tip: je kan het ook ophangen in de oplossing
6. Vul de bak met (lauw) water. Zorg dat het offerstuk boven de vloeistof uit blijft steken.
7. Los 1 lepel soda per 3 liter water op.
   Tip: de soda lost beter op in warm water
8. Verbind de rode draad ( / Anode) met een klem aan het offerstuk.
9. Verbind de zwarte draad (- / Kathode) met een klem aan het te ontroesten stuk.
   Gebruik best ijzerdraad om het stuk vast te maken.

Elektrolyse

1. Zorg dat alle koperen draden van de voeding en de klemmen boven de vloeistof zitten.
2. Zorg dat het offerstuk en het te ontroesten stuk elkaar niet raken.
3. Schakel (dan pas) de voeding in.
4. Zowel de anode als de kathode moeten beginnen te bruisen na een paar seconden.
5. Controleer regelmatig hoe het ontroestingsprocess verloopt.

Het hele proces kan ettelijke uren duren, en hangt af van hoe fel het stuk geoxideerd is, hoeveel vermogen de voeding geeft en hoeveel soda je hebt gebruikt (je kan de dosis gerust verhogen). Het water kan warm worden en hierdoor verdampen. Je kan het bijvullen, maar schakel eerst de stroom uit!

Nadien

1. Schakel de voeding steeds uit vooraleer je aan de stukken of het water komt.
2. Spoel het voorwerp goed af met schoon water en borstel of schuur de laatste resten roest er af.
3. Het electroliet (het water met de soda en roest) mag je in de riolering gieten

Voorbeeldvideo op Youtube

 

 Referentie

De BBC Serie "detectorists"

Grappig en tragisch herkenbaar

15 juli 2020

Gisteren eindelijk tijd gevonden om de schitterende serie 'detectorists' van de BBC te bekijken. Seizoen 1 van deze humoristische serie (6 episodes) zijn er alvast door gevlogen.

 

Gratis te bekijken op DailyMotion of Youtube, na enig zoekwerk

DailyMotion  Youtube 

SOLVA brengt metaaldetectoristen samen

Groots opgezet onderzoek van slagveld in Ninove

1 januari 2018

Na de ontdekking van een uitgestrekt legerkamp, organiseerde de dienst Archeologie van SOLVA op het weekend van 16 en 17 december 2017 een indrukwekkend metaaldetectieweekend op een locatie langs de Expresweg in Ninove.

Niet minder dan 27 enthousiaste metaaldetectoristen, zowel uit binnen- als buitenland, reisden af naar de Denderstreek om deel te nemen aan het evenement. Tijdens het metaaldetectieonderzoek kwamen meer dan 800 nieuwe metalen objecten aan het licht, variërend van munten, loodjes, gespen, knopen, ringen, medaillons, (musket)kogels, tot andere intrigerende voorwerpen zoals stukken paardentuig, een veebel en enkele Romeinse mantelspelden.

Onder de vondsten bevonden zich diverse knopen en gespen, die hoogstwaarschijnlijk verband houden met de militaire aanwezigheid op het terrein. Voorlopige vermoedens van de archeologen wijzen op een mogelijke datering uit de Negenjarige Oorlog (1688-1697) of de Oostenrijkse Successieoorlog, meer specifiek rond 1745-1746.

Verdere studies zijn vereist om de precieze identiteit, datering en het karakter van het legerkamp te onthullen.

 

Artikel op de website van Onroerend Erfgoed