Een metaalverhaal:

Enkele jaren geleden lieten Christine en Eddy graafwerken uitvoeren in de tuin van hun huis langs de Gorislaan in Steenokkerzeel. Tijdens deze werkzaamheden deed een van de arbeiders een opmerkelijke ontdekking: de voeten van een gebroken beeldje van ongeveer 6 cm. Hun harten begonnen sneller te kloppen.

Hadden ze zojuist een Romeins beeldje gevonden? Niemand kon het zeggen, ook niet in welk materiaal het beeldje was. Het leek wel op been of ivoor, maar daarvoor was het te licht...

Eerste kennismaking

Het beeldje werd eerst op de kast gezet, maar verdween al snel in een lade. De kleinkinderen speelden er af en toe mee, tot op 8 september 2024, toen ze het beeldje meebrachten naar de Open Monumentendag in de Perkse Pastorie, in de hoop op een determinatie.

Toevallig had ik daar een infostand over de recente metaaldetectievondsten op het terrein van de Pastorie. Ik had op dat moment geen idee wat het fragment voorstelde of hoe oud het was, maar ik vermoedde aan het gewicht en de textuur dat het van pijpaarde was. We spraken af om later contact op te nemen voor een grondiger onderzoek en fotografie van het beeldje.

Een week later nam ik contact op, en Christine liet me weten dat ze het beeldje wilden afstaan. Een week daarna spraken we af om het beeldje op te halen.

Foto's

De Context

Christine en Eddy wonen aan de Gorislaan in Steenokkerzeel, waar in de jaren 1950 (?) een grote hoeve met bijgebouwen werd gebouwd

Een snelle check op de historische Ferraris-kaart (1771), Popp-kaart (1842) en Vandermaelen-kaart (1846-1854) toonde nog geen bewoning.

Ik plaatste een aantal foto's op de Facebookpagina van Metaaldetectie Vlaanderen. Niet veel later ontving ik van Wim Tiri een gouden tip die leidde naar een sluitende determinatie.

Een Sluitende Determinatie!

Het gebroken beeldje blijkt een kapotgeschoten en letterlijk onthoofd pijpaarden "Manneken Pis" uit de beginjaren van 1900 te zijn.

Bron: Ondergrondse geheimen: Schietkraam – Erfgoed Noorderkempen

De ‘mannekes’ uit Turnhout kunnen volgens de typologie van Van Herck herkend worden als type ‘M1A pisseur type 1 (bol)’. Het figuurtje is mooi uitgewerkt waarbij de navel, vingers en teentjes duidelijk te herkennen zijn (de hoofdjes ontbreken helaas). De oorspronkelijke lengte bedroeg ongeveer 85mm. Gezien deze ‘mannekes pis’ gebaseerd zijn op het gekende Brusselse beeldje, kan de productie van deze geplaatst worden in België, vermoedelijk in Andenne of Kortrijk omstreeks 1900.

In het artikel van Wim worden soortgelijke beeldjes beschreven die destijds in Turnhout werden gevonden:

Wim kwam recent in het nieuws met dit artikel: Wie liet speelgoedautootjes uit jaren 70 achter in afvalput in Turnhout? | VRT NWS: nieuws